Hypermobiliteit bij paarden, bestaat dat?

Het afgelopen jaar heb ik een groot deel van mijn ‘vrije’ tijd besteed aan mijn onderzoek naar het bestaan van hypermobiliteit bij KWPN-ers. Vanwege mijn achtergrond als humaan fysiotherapeut was ik al geinteresseerd in de effecten van hypermobiele gewrichten of het functioneren van mensen. Tijdens mijn werk als osteopaat kom ik zo nu en dan paarden tegen die wel heel erg lenig zijn. De gewrichten van de benen voelen een stuk losser dan ‘normaal’ en ook de rug kan makkelijker alle kanten op bewegen. Vaak beschrijven de eigenaren deze paarden als lastig recht te richten, als elastiekjes en is het moeilijk om kracht en spiermassa op te bouwen.

Op de uitgelichte afbeelding (foto 1) zie je hyperextensie van het kogelgewricht.

De huidige toppaarden

Als je naar de foto’s of filmpjes kijkt van de huidige toppaarden, dan valt vaak op dat ze zo extreem bewegen. Dit ziet er spectaculair uit en deze paarden leveren meer geld op, waardoor de paarden steeds meer op grote beweeglijkheid worden gefokt. Dit leidt soms tot taktfouten: een draf waarbij nog maar één been tegelijk op de grond staat of een achterbeen dat extreem achter de massa gaat terwijl de voorhoef ongeveer tot de neus van het paard de lucht in geslingerd wordt (zie foto 2). En als je dan kijkt naar de kogels, die raken bijna de grond (zie foto 1 en 2). Als je hier logisch over nadenkt, dan kan dat op de lange termijn nooit goed zijn voor de gewrichten.

Resultaten

Voor mijn onderzoek heb ik de beweeglijkheid van de kogels van vermoedelijk hypermobiele paarden vergeleken met die van paarden met normale beweeglijkheid. Hier kwamen een paar interessante resultaten uit, onder andere:

1. De kogels van de hypermobiele paarden kunnen verder naar mediaal (zijwaarts/naar binnen) bewegen, wat betekent dat de stabiliteit in zijwaartse richting dus minder is (dit geldt voor de passieve mobiliteit).
2. De kogels van hypermobiele paarden zakken verder door (hyperextensie) richting de grond dan de paarden die gemeten zijn in een onderzoek van Back et al. (1995). Dit onderzoek is 21 jaar geleden gedaan, wat het vermoeden dat de huidige paarden steeds leniger gefokt worden bevestigt.

Gemeten hypermobiliteit aan één gewricht maakt nog niet een heel paard hypermobiel, maar in combinatie met hoe we de paarden tegenwoordig zien bewegen, geeft dit onderzoek aan dat er wel degelijk een kans is dat hypermobiliteit bestaat bij paarden.

Gevolg: artrose!?

In humane studies is al uitgebreid aangetoond dat hypermobiliteit een verhoogd risico geeft op artrose. Dus waarom zou dat bij paarden niet ook zo zijn? En laat nu net artrose aan de kogels de meest voorkomende oorzaak zijn van kreupelheid van dressuurpaarden. De studies van Rogers et al., (2012) en Murray et al. (2010) hebben aangetoond dat 33% van de sportpaarden een periode kreupel is geweest wat leidde tot 3 maanden uit training en 5 maanden uit competitie. De paarden die in de Grand Prix en Intermediare II liepen waren het vaakst kreupel.

We staan allemaal te klappen en kwijlen bij die knappe dressuurtoppers met hun prachtige uitgestrekte gangen, maar wat dit op langere termijn voor hun gewrichten doet, daar hoor je bijna niemand over. Mijn onderzoek is nog maar net afgerond, maar kan hopelijk bijdragen aan meer bewustwording omtrent de gevolgen van het fokken van steeds extremer bewegende paarden.

Heeft jouw paard dit?

Het kan natuurlijk zijn dat je na het lezen van deze blog denkt, help, dit is precies wat mijn paard heeft of je hebt een keer een behandelaar bij je paard gehad die heeft geconstateerd dat je paard hypermobiel is. Er zijn nog niet eerder onderzoeken gedaan naar hypermobiliteit bij paarden, waardoor er ook geen duidelijke criteria zijn waar een paard aan moet voldoen om hem hypermobiel te noemen. Ik heb op basis van praktijkervaring paarden geselecteerd voor mijn onderzoek en het kan ook zijn dat jouw behandelaar op die basis jouw paard hypermobiel noemt. Het is echter geen diagnose, maar een constatering van hoe jouw paard in zijn lijf zit, waarschijnlijk wat losser dan gemiddeld. Dit is wel een heel belangrijke en nuttige constatering, aangezien dat bepaalt wat voor soort training je paard nodig heeft. In een volgende blog zal ik hier dieper op in gaan, maar de kernwoorden zijn: rechtrichten, stabiliteit en kracht opbouwen.