Waarom opstijgen met een opstapkrukje?

In deze blog zal ik het hebben over het wel of niet gebruiken van een opstapje en de invloed hiervan op het paard en het zadel.

De voordelen van opstijgen met een opstapje:

• Welzijn van het paard
• Zadel loopt geen schade op
• Geen lichamelijke belasting voor de ruiter
• Veiliger voor de ruiter

De nadelen van opstijgen zonder opstapje:

• Lichamelijke belasting van het paard
• Mogelijke gedragsproblemen bij het paard
• Zadel kan schade oplopen
• Lichamelijke belasting voor ruiter
• Risicovoller voor de ruiter

Bekijk in dit filmpje wat er gebeurt met de rug van je paard wanneer je opstapt vanaf de grond:

Het opstijgen

De ruiter heeft zijn positie naast het paard op de grond, op het moment dat de ruiter zijn linker voet in de beugel plaatst, de handen vaak aan de voorkant en achterkant van het zadel heeft, zich afzet en optrekt aan het zadel om omhoog te komen en zijn rechterbeen over het paard te brengen, geeft dit een enorme piekbelasting bij het paard. Tijdens deze beweging weegt de ruiter minimaal 2x zijn gewicht. Gaan we er vanuit dat een ruiter 67 kilo weegt, dan is de belasting 134 kilo. Door deze druk geeft ook het zadel aan de rechterkant extra druk. Men verondersteld dat hierdoor zelfs ongelijke bespiering bij de schouders een gevolg kan zijn. Door op te stappen met een opstapkrukje die voldoende hoogte heeft in verhouding tot het paard, wordt deze overbelasting voorkomen.

Invloed op het paard bij het opstijgen

Opstappen met een krukje ontlast het paard en spaart het zadel.

Zonder opstapje opstijgen geeft een enorme eenzijdige belasting en is een aanslag op de rug van het paard. Meestal trekt de ruiter zich aan het zadel op. Het zadel kan hierdoor scheef worden wat zelfs kan leiden tot het twisten van de boom, wat helaas niet meer te verhelpen is.

Bij het van de grond af opstijgen moet het paard zich schrap zetten en wordt hij vaak uit balans getrokken. Ook al ben je nog zo lenig bij het opstijgen, het geeft voor het paard altijd de extra belasting van meerdere keren je gewicht.

Voor het paard is het opstijgen zonder krukje heel onaangenaam of zelfs pijnlijk. Hierdoor kan ook ongewenst gedrag ontstaan. Dit kan bij het opstijgen zich uiten in: oren in de nek, niet stil willen staan, weglopen, bijten naar de ruiter, tandenknarsen, steigeren en andere ongewenste gedragingen. Let wel op, deze gedragsproblemen kunnen ook een andere oorzaak hebben, waaronder een niet passend zadel. Laat daarom minimaal 1x per jaar je zadel controleren en bij twijfel direct.

Gevolgen voor het zadel

Stapte of stap je altijd zonder krukje op, laat dan je zadel nakijken of deze nog in orde is en het hier geen schade van heeft opgelopen. Laat je paard wennen aan een opstapje en stijg zoveel mogelijk met een opstapje op. Trek je niet op aan het zadel! Als je steun nodig hebt, gebruik de manen van je paard of de voorkant van het zadel. Trek je echt nooit op aan de achterkant van je zadel, hierdoor kun je je zadel (en de rug van je paard) blijvend beschadigen.

Opstapje

Wen je paard voorzichtig aan het opstapje. Dit kan op meerdere manieren, maar zorg dat het in ieder geval een positieve ervaring wordt waardoor je paard graag en rustig bij het krukje zal willen gaan staan en jou laat opstijgen.

De hoogte van het opstapje moet voldoende hoog zijn in verhouding tot de hoogte van het paard. Er zijn opstapjes met 2, 3 en 4 treden. Hoe hoger het paard, hoe hoger het opstapje.  Heb je een klein paard of pony, ook dan is er maar één aangename manier voor je paard om op te stijgen en dat is met een krukje! Leer kinderen dus vanaf het begin met een krukje op te stijgen, al is de pony nog zo klein.

Een laag opstapje in verhouding tot een groot paard geeft nog steeds belasting voor het paard en het zadel.

Een veilig opstapje voor paard en ruiter moet stabiel en gesloten zijn, afgeronde hoeken hebben en stroeve of antislip treden hebben.

Hoe kun je de rug van je paard sparen?

• Zorg dat je zadel goed past en je je zadel regelmatig laat controleren.
• Leer je paard vierkant te staan bij het opstijgen, hierdoor kan hij makkelijker zijn balans houden.
• Stap op met een veilig opstapkrukje met de juiste hoogte in verhouding met je paard.
• Zorg ervoor dat je na het opstijgen heel zachtjes op de rug van je paard gaat zitten.
• Is je zadel toch scheef gezakt bij het opstijgen, ga het dan niet met je gewicht recht duwen, dit geeft grote druk op de rug. Stap af en leg het zadel goed.
• Je paard dagelijks beschikking geven over zoveel mogelijk vrije beweging, liefst weidegang of anders een paddock.
• Zorg dat je lichaamsgewicht in verhouding tot je paard acceptabel is, werk aan je zit en rijkunst, blijf deze ontwikkelen en gymnastiseer je paard. Het gymnastiseren kan vanaf de grond of onder het zadel, in de bak of gewoon tijdens de buitenrit.
• Ook bij een jong paard leer je vanaf het allereerste moment het opstapkrukje aan om schade aan je paard te voorkomen. Tijdens de groeiperiode van je jonge paard worden de botten langer en uiteindelijk ook breder en sterker tot de groeischijven gesloten zijn. De groeischijven van de rugwervels sluiten pas bij een leeftijd van minimaal 5,5 jaar. Als de groeischijven nog niet gesloten zijn bij (verkeerde) belasting van een jong paard, kan dit leiden tot schade en helaas zelfs blijvende schade.

Wil je over dit onderwerp meer weten? Lees dan het wetenschappelijk onderzoek:
Forces and pressures beneath the saddle during mounting from the ground and from a raised mounting platform