Longeren: In balans aan de enkele longe

Dit is deel 3 in de serie over longeren door Mireille den Hoed, paardentrainer en specialist longeren, en Emma Blijdenstein, fysiotherapeut en chiropractor.

In deze blog gaan we dieper in op de vraag hoe je een paard in een ontspannen houding krijgt, zonder gebruik van hulpteugels e.d. In onze vorige blogs heb je al kunnen lezen over het belang van je paard in balans laten lopen en waar je allemaal op kunt letten als je je paard observeert tijdens het longeren.

Compenseren

Waarom willen we ons paard niet bijzetten of longeren met een longeerhulp of een andere vastbind-manier? We hebben dit in de vorige blog ook omschreven, maar hier nog even een korte samenvatting.

Paarden zijn meesters in het compenseren en zullen heel handig de druk ontwijken die door bijzet/hulpteugel ontstaat. Het compenseren betekent dat er een verkeerd gebruik van het lichaam optreedt, wat elders in het lichaam tot verhoogde spierspanning en slijtage lijdt. En dat kan al in korte tijd tot blessures lijden. Als je met een enkele longe longeert is je paard helemaal vrij om zijn juiste balans te vinden en het is vervolgens wel aan jou om je paard hierbij te helpen.

Gewenste bewegingspatroon

Belangrijk is dat je paard leert om in een correcte lengtebuiging te lopen en dat de achterbenen goed onder de massa geplaatst worden. De buiging is zowel linksom als rechtsom gelijk en er is een vloeiend bewegingspatroon aan beide zijden. Je paard beweegt lichtvoetig en de buitenbenen zijn op dezelfde lijn, wat we ‘sporen’ noemen. Het binnen achterbeen landt tussen de 2 voorbenen in, dus aan de buitenkant van het binnen voorbeen. Pas als het paard zijn links-rechtsbalans heeft gevonden op de cirkel en het in een correcte lengtebuiging loopt, zal het paard zijn rug goed kunnen gebruiken en naar de voorwaarts-neerwaartse tendens kunnen gaan. En pas dan kunnen de spieren van het paard los in het lichaam bewegen.

In balans aan de enkele longe

De vraag is nu hoe je dat doet, een paard in balans brengen aan de enkele longe. Om het paard te kunnen helpen zal je inzicht moeten hebben in het gewenste bewegingspatroon, zoals hiervoor beschreven en jij zal je rugzakje moeten vullen met de juiste hulpen die je het paard kunt geven. Aan de hand van twee voorbeelden leggen we uit waar je op moet letten en wat je vervolgens kunt doen. We kunnen hier helaas niet alle varianten en oplossingen bespreken. Heb je moeite om te zien of een paard op of over de schouder gaat? Leer dan eerst kijken samen met een ervaren iemand.

Voorbeeld 1: Paard loopt over de schouder weg

Wat zie je? Het paard loopt over de schouder weg, heeft teveel gewicht op de buitenschouder, heeft teveel buiging in de hals en de richting van het paard blijft naar binnen gericht, dus hij blijft op de cirkel.

Wat voel je? Je hebt niks/weinig in je hand, paard wil de lijn niet nemen. Dit doen vooral paarden die heel flexibel in de hals zijn.

Wat doe je? Jij neemt eerst zelf verbinding met de mond en vervolgens wil je dat het paard gaat ‘trekken’ aan de lijn, de lijn gaat ‘aannemen’. Het is belangrijk dat je zorgt voor voldoende activiteit, waardoor de middelpunt vliedende kracht groter wordt. Het doel is dat het paard dus gaat ‘trekken’ aan je lijn. Het effect is dat het paard zichzelf als het ware recht trekt, rechter komt in de hals en zijn gewicht op de schouders beter gaat verdelen.

Voorbeeld 2: Paard valt op de binnenschouder

Wat zie je? Het paard valt op de binnenschouder en loopt met het hoofd naar buiten, waarbij de richting van het paard naar buiten is. Het paard gaat plat door de bocht en dit gaat meestal met snelheid (vaak door stress) gepaard.

Wat voel je? Het paard trekt aan de lijn. Dit doen paarden die moeite hebben met buigen, paarden die in onbalans zijn en jonge paarden. Dit gedrag vertonen paarden ook als ze hun teveel aan energie kwijt moeten.

Wat doe je? Je eerste doel is er voor te zorgen dat het gewicht van de binnenschouder afgaat. Er zijn meerdere oplossingen, maar wat hulp kan bieden is het longeren van een vierkant. Visualiseer een vierkant en stuur het paard op die lijn door te spelen met de trek van het paard aan de longe. Je vraagt hem naar binnen en je laat meteen weer los/loopt een stukje mee, zodat hij zijn rechte lijn kan vervolgen.

Ontspanning

Een paard gaat ontspannen op het moment dat hij in verticale balans is, het paard draagt dan links en rechts evenveel gewicht. Er is sprake van een recht(gericht) paard als de hellingshoek van het paard met de grond klopt, in relatie tot het tempo en de grootte van de cirkel. Mireille: “Om dit te verduidelijken gebruik ik vaak het voorbeeld van fietsen op een cirkel. Fiets je een grote cirkel in een heel langzaam tempo, dan is de hoek met de fiets en de grond bijna 90°. Ga je harder fietsen en je cirkel verkleinen, dan wordt de hoek met de grond kleiner. Hetzelfde gebeurt met een paard op de cirkel. Hoe beter je erin slaagt het paard rechtop te houden, hoe minder frictie op gewrichten/banden, pezen etc. Hoe platter het paard door de bocht gaat, hoe groter de kans op blessures. Het is dus belangrijk om te leren zien waar het gewicht van je paard is, zodat je het kunt corrigeren.”

Perfecte cirkel

Om je paard recht te richten aan de longe is het heel belangrijk dat je je paard een mooie ronde cirkel aanbiedt. Heb je hier moeite mee? Plaats dan een autoband of een hoepel in het midden van de baan en ga daarin staan. Laat je niet uit jouw cirkel meenemen! Je zult zien dat het paard hier erg mee geholpen is.

Uiteraard geldt dit niet als je besluit op een 4-kant te werken. Dan zorg je in eerste instantie voor 4 punten waar je hem naar binnen stuurt en 4 rechte lijnen. 4 pionnen kunnen hierbij een grote hulp zijn!

Volte nog te moeilijk?

Heeft een paard nog weinig balans, dan is het raadzaam om niet meer dan één keer per week op de volte te werken. In het algemeen is een volte lopen voor een paard moeilijker dan een rechte lijn. Voor een paard dat nog heel weinig balans heeft al helemaal. In dat geval kan een cirkel zelfs niet te doen zijn. Het paard zal alle kanten opgaan uit onbalans. En door niet in balans de cirkel te lopen kan er snel en makkelijk schade door overbelasting ontstaan. Als je paard heel erg scheef is krijg je sowieso snel overbelasting, omdat je paard gaat compenseren om de bocht door te komen. Dan gaat hij niet buigen maar vallen. In praktijk worden paarden al snel te vaak en te lang gelongeerd of op een volte gezet. Wees hier dus terughoudend in. Wil je toch trainen met zo’n paard, kies dan voor werken aan de hand of dubbele lijnen. Op die manier kun je hem toch van die binnenschouder helpen.

Tips op een rij:

• Leer eerst kijken met een ervaren iemand, zodat je leert zien wanneer het paard op of over de schouder gaat;
• Om je paard recht te richten aan de longe is het heel belangrijk dat je je paard een goede cirkel kunt geven. Heb je hier moeite mee? Plaats een autoband of een hoepel in het midden van de baan en ga daar in staan. Laat je niet uit jouw cirkel trekken!
• Gaat je paard op de schouder? Probeer hem naar buiten te sturen!
• Gaat je paard over de schouder? Corrigeer hem naar binnen en laat weer los. Corrigeer opnieuw als nodig, maar houd niet vast!
• Wel eens 4-kanten gelongeerd? Een super oefening om inzicht te krijgen en handiger te worden met sturen!
• Gaat het goed? Lijkt het te kloppen? Dan zal het paard de voorwaarts/neerwaartse tendens aannemen;
• Heb je tijd om even uit te blazen omdat alles lijkt te kloppen? Kijk dan eens naar de beenzetting. Als het paard recht op de volte is zullen de buitenbenen op 1 lijn zijn en wordt het binnenachterbeen tussen de 2 voorbenen geplaatst.

Over Mireille den Hoed:
Mireille den Hoed is dressuuramazone, revalidatietrainer en instructrice. Zij schreef als gastblogger mee aan deze blog. Wil je meer weten over Mireille en haar werkzaamheden? Bekijk dan de website van Stal Mireille. Er zijn meerdere mensen in Nederland die zich gespecialiseerd hebben in het rechtrichten en in balans trainen van paarden en Mireille den Hoed is een van deze trainers. Kijk bijvoorbeeld op de website voor professionals bij jou in de buurt.